Czy działalność Buddy polegająca na (domniemanym) nielegalnym organizowaniu loterii powinna być pod kątem VAT traktowana jak działalność legalna?

Organizacja gier hazardowych, w tym loterii, podlega w Polsce ścisłym regulacjom prawnym. Wymaga uzyskania odpowiednich zezwoleń oraz spełnienia szeregu warunków określonych w ustawie o grach hazardowych. Pojawia się jednak pytanie: czy działalność polegająca na (domniemanym) nielegalnym organizowaniu loterii powinna być, pod kątem podatku od towarów i usług (VAT), traktowana tak samo jak działalność legalna?

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 15 ustawy o VAT, zwolnieniu od podatku podlega działalność w zakresie gier hazardowych podlegającą przepisom o grach hazardowych.

Oznacza to, że działalność w zakresie gier hazardowych, podlegająca ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, jest zwolniona z VAT.

Co się jednak dzieje, gdy działalność w zakresie gier hazardowych prowadzona jest nielegalnie? Czy taka działalność korzysta ze zwolnienia z VAT?

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

W kontekście opodatkowania VAT nielegalnie prowadzonej działalności hazardowej kilkukrotnie wypowiadał się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE):

  1. wyrokw TSUE z dnia 11 czerwca 1998 r. w sprawie C-283/95 Karlheinz Fischer przeciwko Finanzamt Donaueschingen:

Trybunał stwierdził, że zasada neutralności podatkowej sprzeciwia się różnicowaniu opodatkowania VAT usług hazardowych ze względu na ich legalność. Usługi podobne z punktu widzenia konsumenta powinny być traktowane jednakowo pod kątem VAT, niezależnie od ich legalności.

  • wyrok TSUE z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawach połączonych C-453/02 i C-462/02 Finanzamt Gladbeck przeciwko Edith Linneweber oraz Finanzamt Herne-West przeciwko Sawas Akritidis:

Trybunał orzekł, że usługi hazardowe świadczone bez wymaganych zezwoleń powinny korzystać ze zwolnienia z VAT na takich samych zasadach jak usługi świadczone legalnie. Legalność działalności nie powinna wpływać na jej opodatkowanie VAT.

  • wyrok TSUE z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie C-58/09 Leo-Libera GmbH przeciwko Finanzamt Buchholz in der Nordheide:

Trybunał podkreślił, że państwa członkowskie nie mogą różnicować opodatkowania VAT usług podobnych ze względu na ich legalność.

  • wyrok TSUE z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawach połączonych C-259/10 i C-260/10 The Rank Group plc przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs:


Trybunał stwierdził, że odmienne traktowanie pod względem VAT dwóch usług identycznych lub podobnych z punktu widzenia konsumenta narusza zasadę neutralności podatkowej, niezależnie od różnic w regulacjach prawnych.

Orzecznictwo polskich sądów administracyjnych

Analogicznym problemem zajmowały się już także polskie sądy administracyjne:

  1. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2016 r. (sygn. akt I FSK 180/15):

W tym wyroku NSA stwierdził, że podatek VAT nie może służyć jako dodatkowa sankcja za prowadzenie działalności bez wymaganych zezwoleń. Zasada neutralności podatkowej wymaga, aby podobne usługi były traktowane jednakowo pod względem VAT, niezależnie od ich legalności. Ponadto, NSA stwierdził, że legalny lub nielegalny charakter prowadzenia gier losowych nie powinien wpływać na ich traktowanie pod kątem VAT. Jeśli usługi są podobne z punktu widzenia konsumenta, powinny być opodatkowane w ten sam sposób.

  • wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2018 r. (sygn. akt III SA/Wa 34/18):

Podobnie jak w wyroku NSA, WSA stwierdził, że działalność nielegalna nie powinna być traktowana odmiennie pod kątem VAT tylko z powodu braku zezwoleń, jeśli usługi są podobne do tych świadczonych legalnie.

Analiza przypadku Buddy

Biorąc pod uwagę powyższe orzecznictwo, działalność Buddy polegająca na (domniemanym) nielegalnym organizowaniu loterii powinna być pod kątem VAT traktowana jak działalność legalna, o ile usługi świadczone przez niego były podobne do tych świadczonych legalnie i zaspokajały te same potrzeby konsumentów.

Może to oznaczać, że powinno dojść zarówno do korekty podatku VAT należnego przy sprzedaży e-booków, jak i do korekty VAT naliczonego przy dokonywanych zakupach.

Tak jak bowiem wspomniano w tym artykule, w przypadku prowadzenia działalności zwolnionej z VAT, podatnik nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego.