
Kalkulator podatku minimalnego CIT
Dodatkowe wyjaśnienia
Zgodnie z art. 24ca ust. 4 ustawy o CIT: „Do przychodów i kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, przepis art. 7 ust. 3 stosuje się odpowiednio”.
Wyjaśnienie:
Art. 7 ust. 3 ustawy o CIT wskazuje, że przy ustalaniu dochodu (stanowiącego podstawę opodatkowania) nie bierze się pod uwagę m.in.
- przychodów zwolnionych z podatku bądź niepodlegających opodatkowaniu (oraz odpowiadających im kosztów),
- przychodów wymienionych w art. 21, art. 22, art. 24b,
- straty poniesionej ze źródła przychodów.
Z powyższego zdaje się wynika, że jeśli dany przychód lub koszt jest wyłączony z podstawy „zwykłego” CIT (bo np. jest zwolniony, niepodlega opodatkowaniu albo dotyczy strat, których nie można rozliczać), to również nie zwiększy ani nie zmniejszy podstawy minimalnego CIT w zakresie tej nadwyżki kosztów (finansowania dłużnego lub usług niematerialnych).
Zgodnie z art. 24ca ust. 5 ustawy o CIT: „Przez przychody i koszty, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4, rozumie się również przychody i koszty przypisane podatnikowi zgodnie z art. 5″.
Wyjaśnienie:
Art. 5 ustawy o CIT dotyczy zasad rozliczania przychodów i kosztów, gdy mamy do czynienia np. ze spółką niebędącą osobą prawną (spółką osobową), wspólnym przedsięwzięciem czy współwłasnością. Wtedy przychody i koszty przypisuje się każdemu ze wspólników proporcjonalnie do jego udziału w zyskach.
Art. 24ca ust. 5 mówi, że przez przychody i koszty, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 4 (tj. te uwzględniane przy obliczaniu nadwyżki kosztów), rozumie się również przychody i koszty przypisane podatnikowi zgodnie z art. 5.
Innymi słowy: jeżeli podatnik CIT (np. spółka z o.o.) ma udział w spółce osobowej, to w kalkulacji minimalnego CIT musi uwzględnić odpowiednią, proporcjonalną część kosztów i przychodów spółki osobowej.
Zgodnie z art. 24ca ust. 6: „Przy wyliczaniu nadwyżki kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 2, przepisy art. 15c ust. 8-11 stosuje się”.
Wyjaśnienie:
Przepisy art. 15c ust. 8–11 regulują tzw. nadwyżkę kosztów finansowania dłużnego (głównie odsetek), wprowadzając różne wyłączenia i limity. Między innymi nie uwzględnia się kosztów finansowania dłużnego kredytów przeznaczonych na projekty infrastruktury publicznej (spełniających warunki z ust. 8–10).
W art. 24ca ust. 3 pkt 2 (nadwyżka kosztów finansowania dłużnego) mamy wzór, w którym liczymy pewien pułap 30%. Ust. 6 art. 24ca mówi, że przy wyliczaniu tej nadwyżki stosuje się przepisy art. 15c ust. 8–11.
Efekt: jeżeli np. koszty odsetkowe związane z projektem infrastrukturalnym są wyłączone z limitów przy standardowym CIT (zgodnie z art. 15c ust. 8–9), to również przy obliczaniu minimalnego CIT nie zwiększą nam tej nadwyżki.
Zgodnie z art. 24ca ust. 7: „Za koszty poniesione pośrednio na rzecz podmiotów, o których mowa w ust. 3 pkt 4, uważa się koszty poniesione na rzecz podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 3 z podatnikiem, jeżeli rzeczywistym właścicielem należności z tytułów, o których mowa w ust. 3 pkt 4, lub jej części jest podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 z podatnikiem lub podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2″.
Wyjaśnienie:
Przepis zawarty w art. 24ca ust. 7 ma zapobiegać sytuacji, w której podatnik formalnie płaci za usługi (czy inne świadczenia) podmiotowi niepowiązanemu, ale faktycznie te należności trafiają w całości lub w części do podmiotu powiązanego bądź do rezydenta tzw. „raju podatkowego”. W takim wypadku koszty poniesione na rzecz tego podmiotu niepowiązanego traktuje się jako koszty poniesione „pośrednio” na rzecz podmiotu, który w rzeczywistości jest właścicielem należności — czyli podmiotu powiązanego lub z kraju preferencyjnego.
Co to oznacza w praktyce?
- Jeśli zapłata za usługę (wskazaną w art. 24ca ust. 3 pkt 4, np. usługi doradcze, zarządcze, licencje itp.) przechodzi „przez” podmiot niepowiązany, ale prawdziwym (rzeczywistym) właścicielem tych pieniędzy jest podmiot powiązany (albo podmiot z kraju/terytorium objętego regulacjami z art. 11j ust. 2, tzn. raj podatkowy), to ustawa uznaje tę płatność za dokonaną na rzecz podmiotu powiązanego lub rajowego.
- W konsekwencji taka płatność wchodzi do podstawy obliczania minimalnego podatku dochodowego (o ile spełnione są też pozostałe warunki — np. łączna kwota kosztów przekracza określony pułap 3 mln zł plus wskaźnik 5%).
- Celem jest uniemożliwienie „obchodzenia” art. 24ca ust. 3 pkt 4 — czyli niedopuszczenie do tego, by podatnik zmniejszał sobie podstawę minimalnego CIT, wprowadzając sztucznego pośrednika, który formalnie nie jest powiązany, ale w rzeczywistości tylko „przekazuje” płatność dalej do podmiotu powiązanego lub z raju podatkowego.
Krótko mówiąc, przepis tworzy mechanizm „look-through”: jeśli rzeczywistym odbiorcą płatności jest podmiot powiązany lub z raju podatkowego), to traktujemy to tak, jakby podatnik zapłacił bezpośrednio temu podmiotowi.
Zgodnie z art. 24ca ust. 9: „Przepisu ust. 3 pkt 4 nie stosuje się do:
1) kosztów usług, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług;
2) usług ubezpieczenia świadczonych przez podmioty, o których mowa w art. 15c ust. 16 pkt 6 i 7;
3) gwarancji i poręczeń udzielonych przez podmioty, o których mowa w art. 15c ust. 16 pkt 1-3, 6 i 7″.
Wyjaśnienie:
Odesłanie do art. 8 ust. 2a ustawy o VAT
W przepisie tym chodzi o tzw. refakturowanie usług. Gdy podatnik działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, ustawowo przyjmuje się, że otrzymał i wyświadczył daną usługę.
Jakie to ma znaczenie dla art. 24ca?
W art. 24ca ust. 9 ustawodawca stwierdza, że przepisu ust. 3 pkt 4 (dotyczącego limitu usług doradczych itp.) nie stosuje się do kosztów usług, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.
Wniosek: jeżeli mamy wydatek podlegający refakturowaniu (gdzie podatnik formalnie jest „pośrednikiem” w świadczeniu usługi), to ten wydatek nie będzie zwiększał podstawy minimalnego CIT w ramach pkt 4.
Odesłanie do art. 15c ust. 16 ustawy o CIT
Przepis art. 15c ust. 16 wskazuje m.in. banki krajowe, instytucje kredytowe, SKOK, krajowe zakłady ubezpieczeń, zagraniczne zakłady reasekuracji itd.
Jakie to ma znaczenie dla art. 24ca?
W ust. 9 pkt 2–3 art. 24ca są kolejne wyłączenia z limitu usług i opłat (ust. 3 pkt 4), np. dla usług ubezpieczenia świadczonych przez podmioty będące właśnie krajowymi/ zagranicznymi zakładami ubezpieczeń, a także gwarancje i poręczenia od banków.
Oznacza to, że koszty takich usług (ubezpieczenie, gwarancja, poręczenie) nie wchodzą do limitu 3 mln + 5%. Podatnik nie musi się bać, że zapłata za np. polisę ubezpieczeniową w banku czy zakładzie ubezpieczeń podwyższy mu minimalny CIT.
Zgodnie z art. 24ca ust. 11 ustawy o CIT: Podatnicy obowiązani do zapłaty minimalnego podatku dochodowego są obowiązani w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1, wykazać podstawę opodatkowania, pomniejszenia, o których mowa w ust. 10, i kwotę minimalnego podatku dochodowego.
Przepis art. 27 ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że podatnicy CIT składają zeznanie roczne do końca 3. miesiąca roku następnego, i w tym terminie płacą podatek dochodowy.
W tym samym terminie płaci się i wykazuje podatek minimalny. Przy czym od kwoty minimalnego CIT można odjąć należny CIT obliczony według art. 19 (czyli 19% lub 9%, jeśli spełnione są warunki do stawki obniżonej).
Zgodnie z art. 24ca ust. 13 ustawy o CIT, kwotę zapłaconego za dany rok podatkowy minimalnego podatku dochodowego odlicza się od podatku obliczonego zgodnie z art. 19. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1, za kolejno następujące po sobie 3 lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, za który podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy.
Art. 24ca ust. 13 umożliwia „odzyskanie” (odliczenie) zapłaconego minimalnego podatku dochodowego, jeśli w następnych 3 latach podatkowych podatnik wykaże standardowy CIT — wtedy kwotę minimalnego CIT zapłaconą w przeszłości odlicza od „zwykłego” CIT (obliczanego wg art. 19).
Zgodnie z art. 24ca ust. 15 ustawy o CIT: „Podatnicy, o których mowa w ust. 14 pkt 6, przekazują do urzędu skarbowego informację o spółkach wchodzących w roku podatkowym w skład grupy spełniającej warunki określone w tym przepisie, w terminie złożenia zeznania, o którym mowa w art. 27 ust. 1″.
W przepisach o minimalnym CIT znajduje się wyłączenie dla podatników, którzy wchodzą w skład grupy co najmniej dwóch spółek, pod warunkiem że:
- Jedna spółka (dominująca) ma przez cały rok podatkowy co najmniej 75% udziałów w pozostałych spółkach z tej grupy (bezpośrednio lub pośrednio).
- Rok podatkowy wszystkich spółek w grupie jest taki sam.
- Udział łącznych dochodów w łącznych przychodach spółek z tej grupy (liczony zgodnie z ust. 1 i 2) przekracza 2%.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to spółki z tej grupy nie podlegają (albo mogą zostać wyłączone) spod minimalnego CIT (o ile ustawodawca nie wprowadził innych ograniczeń).
W praktyce chodzi o to, że jeśli cała taka „mini-grupa” wypracowuje w sumie dochód większy niż 2% jej przychodów, to ustawodawca uznaje, że nie ma potrzeby nakładać na nią minimalnego CIT (czyli nie jest to „nierentowne” przedsięwzięcie w skali grupy).
Przepis art. 24ca ust. 15 stanowi, że podatnicy (tj. spółki) korzystający z tego wyłączenia (wskazanego w ust. 14 pkt 6) muszą przekazać do urzędu skarbowego informację o wszystkich spółkach wchodzących w skład grupy.
Robią to w terminie złożenia zeznania rocznego (czyli do końca 3. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego).
Jest to mechanizm kontrolny — organ podatkowy musi wiedzieć, które spółki w danym roku powołują się na „klauzulę 2%” i z kim tworzą grupę.
Zgodnie z art. 24ca ust. 16 ustawy o CIT: „Przepisu ust. 14 pkt 1 nie stosuje się do podatników utworzonych w sposób określony w art. 19 ust. 1a”.
Przepis art. 24ca ust. 14 pkt 1 stanowi, że podatku minimalnego nie stosuje się co do zasady do podatnika w roku podatkowym, w którym rozpoczął działalność, oraz w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych.
Odstępstwem od tej reguły jest sytuacja, w której spółka powstała m.in. w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału.
Skutek jest taki, że jeżeli dana spółka formalnie „startuje od zera”, ale de facto jest wynikiem przekształcenia, nie dostaje przywileju 3-letniej karencji od minimalnego CIT.