Zwolnienie od podatku od darowizn w 2024 r.

Darowizna to bezpłatne przekazanie składnika majątku innej osobie (Art. 888 §1 Kodeksu cywilnego). Taka czynność powoduje powstanie obowiązku podatkowego w postaci podatku od spadków i darowizn (Art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Wysokość tego podatku, sięgająca od 3% do 20% wartości darowizny przekraczającej kwotę wolną od podatku, często zniechęca do przekazywania majątku w ten sposób (Art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Sprawdź, jakie są konsekwencje darowizny wśród najbliższej rodziny w 2024 roku.

Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego

W ramach podatku od spadków i darowizn wyróżnia się trzy grupy podatkowe (Art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn):

• Grupa I obejmuje: małżonka, zstępnych (np. dzieci, wnuki), wstępnych (np. rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę oraz teściów (Art. 14 ust. 3 pkt 1). Kwota wolna od podatku dla tej grupy wynosi 36 120 zł (Art. 9 ust. 1 pkt 1),
• Grupa II obejmuje: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków oraz małżonków innych zstępnych (Art. 14 ust. 3 pkt 2). Kwota wolna od podatku dla tej grupy wynosi 27 090 zł (Art. 9 ust. 1 pkt 2).
• Grupa III obejmuje pozostałych nabywców niezaliczonych do poprzednich grup (Art. 14 ust. 3 pkt 3). Kwota wolna od podatku dla tej grupy wynosi 5 733 zł (Art. 9 ust. 1 pkt 3).

W obrębie grupy I wyróżnia się tzw. grupę zerową, do której należą (Art. 4a ust. 1):

• małżonek,
• zstępni (np. dzieci, wnuki),
• wstępni (np. rodzice, dziadkowie),
• rodzeństwo,
• ojczym,
• macocha.

Osoby niezaliczane do zerowej grupy podatkowej, które otrzymują darowiznę przekraczającą powyższe kwoty wolne, są zobowiązane do zapłaty odpowiedniego podatku w urzędzie skarbowym (Art. 15). Natomiast darowizna w najbliższej rodzinie dla osób z zerowej grupy podatkowej uprawnia do całkowitego zwolnienia z podatku (Art. 4a ust. 1). Jeżeli w 2024 roku wartość darowizn od jednej osoby z grupy zerowej przekroczyła 36 120 zł w ciągu ostatnich pięciu lat, konieczne jest zgłoszenie tego faktu do urzędu skarbowego (Art. 4a ust. 1 i 4).

Jeśli wartość darowizny jest niższa od wskazanego limitu, zgłoszenie nie jest wymagane (Art. 4a ust. 4).

W przypadku, gdy przedmiotem darowizny są pieniądze, darowizna powinna również zostać dokonana przelewem na rachunek bankowy (Art. 4a ust. 1 pkt 2).

Darowizna w najbliższej rodzinie wymaga zgłoszenia do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 (Art. 4a ust. 5 ustawy w zw. z rozporządzeniem z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych). Podatnik ma na to sześć miesięcy od dnia otrzymania darowizny (Art. 4a ust. 1 pkt 1).

Zwolnienie z podatku w przypadku darowizn w najbliższej rodzinie nie jest ograniczone kwotowo (Art. 4a ust. 1).

Obowiązek zgłoszenia nabycia majątku nie dotyczy sytuacji, gdy umowa darowizny została sporządzona przez notariusza (Art. 4a ust. 4 pkt 2).

Niezgłoszenie nabycia majątku a podatek od darowizny 2024

Brak zgłoszenia darowizny w terminie 6 miesięcy skutkuje utratą prawa do zwolnienia podatkowego dla najbliższej rodziny (tzw. grupa „zerowa”) (Art. 4a ust. 1 i 3).

Darowizna podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych dla I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3).

Podatnik powinien jak najszybciej złożyć deklarację SD-3, bowiem jest już po terminie 1 miesięcznym do złożenia tejże deklaracji (art. 17a ust. 1 ustawy w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4). W terminie 14 dni od otrzymania decyzji, podatnik powinien uiścić podatek wraz z odsetkami.

Wraz ze złożeniem deklaracji SD-3, rekomendowanym jest złożenie czynnego żalu, który uchroni przed odpowiedzialnością karno-skarbową z art. 54 kodeksu karnego skarbowego.

Jeżeli obdarowany dowiedział się o darowiźnie po upływie 6 miesięcy od jej otrzymania, ma prawo do zwolnienia, jeśli zgłosi nabycie do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym się o tym dowiedział i udowodni późniejsze powzięcie wiadomości (art. 4a ust. 2).

Nie można przywrócić terminu na zgłoszenie darowizny, jeśli został on przekroczony. Oznacza to, że po upływie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego nie ma prawnych mechanizmów, które umożliwiłyby odzyskanie prawa do zwolnienia.

Podatnik może rozważyć złożenie wniosku o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań, w tym poprzez umorzenie zaległości (Art. 67a ordynacji podatkowej).